Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

De provincie is niet in staat om binnen budget en binnen de met het Rijk afgesproken tijd (2027) de ontwikkelopgave voor het Natuurnetwerk Nederland (NNN) te realiseren.

• Aangeboden instrumenten voor grondverwerving werken onvoldoende / slaan niet aan
• Benodigde gronden voor realisatie NNN zijn niet (tijdig) beschikbaar
• Hogere kosten grondverwerving bij actieve grondverwerving
• Hogere indexatie van grond- en inrichtingskosten
• Onvoldoende draagvlak vanuit de omgeving voor natuurrealisatie
• Beoogde kwalitatieve natuurdoelen voor het NNN zijn niet (tijdig) behaald of hebben niet de gewenste kwaliteit
• Benodigde (bestuurlijke) producten die natuurrealisatie mogelijk maken zijn niet (tijdig) gereed
• Stikstof / PFAS veroorzaken vertraging m.b.t. inrichting van gebieden

• De provincie voldoet niet aan haar afspraken met het Rijk het NNN uiterlijk per 2027 te realiseren. Dat kan leiden tot terugvordering van door het Rijk ter beschikking gestelde budget.
• Uitgestelde realisatie van het NNN zal leiden tot hogere totale kosten vanwege hogere verwerving/inrichtingskosten (indexatie) en langer doorlopende proceskosten. Die extra kosten komen ten laste van provincie Zuid-Holland.
• Daarnaast leidt vertraging van de realisatie van het NNN tot een lagere realisatie van de door Europa opgelegde internationale natuurdoelstellingen.

Natuurnetwerk Nederland (NNN) is een samenhangend netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden in Nederland. Het vormt een belangrijk onderdeel van het natuurbeleid. Sinds 2014 zijn de provincies verantwoordelijk voor natuurbeleid en de verwerving, inrichting, beheer en bescherming van het NNN. Met het Rijk is afgesproken dat het NNN per 2027 gerealiseerd is. Dit draagt bij aan het streefdoel van het Rijk om per 2050 de internationale natuurdoelen voor 100% te realiseren. Het niet behalen van de internationale natuurdoelstellingen heeft niet alleen negatieve consequenties voor de biodiversiteitsdoelstellingen, maar ook voor de economische ontwikkelruimte. De stikstofproblematiek laat de 1:1 relatie zien tussen de internationale natuurdoelen halen en de mogelijkheden voor economische ontwikkelruimte. In de provincie Zuid-Holland is dit aspect nijpender dan in andere provincies vanwege de grote economische belangen (Maasvlakte) en de beperktere (fysieke) ruimte om natuurdoelen te verwezenlijken.

• Met de vaststelling van het Kaderbesluit Groen in 2018 zijn de hectares (500), die deel uitmaakten van de destijds door PS bij vaststelling van de Uitvoeringsstrategie NNN ingestelde Strategische reservering, in uitvoering genomen. Daarmee is de Strategische reservering opgeheven. In plaats daarvan is een buffer op programmaniveau ingesteld van € 29 mln.
• Daarnaast is in 2018 besloten tot een actievere realisatiestrategie, waarbij provincie Zuid-Holland het voortouw neemt om het gebiedsproces te starten voor de projecten waarvoor nog geen externe initiatiefnemer is. In het uiterste geval neemt de provincie een trekkersrol bij de realisatie van de restantopgave NNN, als vaststaat dat daarvoor bij de gebiedspartijen geen mogelijkheden zijn.
• Zorgvuldige bestuurlijke samenwerking/afstemming met gemeenten/waterschappen over in te zetten instrumentarium voor grondverwerving.
• In 2021 worden in het kader van het landelijke Programma Natuur afspraken gemaakt tussen het Rijk en provincies. Samen met de partners wordt de natuur de komende jaren verder versterkt en verbeterd. Een van de maatregelen is dat provincies de realisatie van het NNN versnellen. Provincies gaan daarvoor grondeigenaren actiever stimuleren om mee te werken aan de realisatie van het NNN, en zetten daarvoor aanvullende instrumenten (zoals volledige schadeloosstelling) in. Hiervoor is aanvullende financiering beschikbaar via het landelijke Programma Natuur. Voorstellen voor het aanpassen van de realisatiestrategie voor het NNN en de financiële consequenties worden ter besluitvorming aan PS voorgelegd in het komende Kaderbesluit Groen.

De provincie Zuid-Holland moet vanaf 1 januari 2020 nog meer dan 1.300 ha verwerven en ongeveer 3.300 ha inrichten als ‘nieuwe natuur’. Integraal onderdeel van het natuurnetwerk is het aanleggen van meer dan 100 kilometer aan ecologische verbindingen. De programmarisico’s zijn financieel afgedekt door een buffer van € 29 mln. Voor een aantal projecten zal aanspraak worden gemaakt op de buffer:

• De Leenherenpolder is in 2019 door het Rijk aangewezen als Natura 2000 gebied en wordt daarom ook als NNN begrensd. Het gebied moet conform de Natura 2000 aanwijzing door de provincie ingericht worden. Hiervoor is € 10 mln gereserveerd.
• De stuurgroep Gouwe Wiericke heeft een scopewijziging van de huidige gebiedsovereenkomst ingediend bij GS. Voorgesteld wordt de realisatietermijn te verschuiven van 2021 naar 2024. Hierdoor wordt de realisatie circa € 4 mln duurder (indexatie van verwerving- en inrichtingskosten en langere doorloop proceskosten).
• Voor de versnelde realisatie van NNN in het kader van de stikstofproblematiek zullen maatregelen genomen moeten worden, waaronder andere instrumenten voor grondverwerving. Dit leidt tot substantiële meerkosten die deels ten laste komen van de buffer en mogelijk kunnen worden gedekt vanuit het Landelijk Programma Natuur.

In het kader van de te maken afspraken voor het landelijke Programma Natuur en de aanpassing van de realisatiestrategie voor het NNN worden de financiële consequenties verwerkt via het Kaderbesluit Groen.