Wat hebben we bereikt?

In 2020 hebben wij, samen met partijen in de regio’s, zeven concept-Regionale Energie Strategieen (RES) opgeleverd. In de Tussenstand hebben wij de balans hierover opgemaakt. Hierin zijn de thema’s besparen, warmte, zon op dak, elektriciteit, ruimte energie-infrastructuur, lokaal eigenaarschap, participatie en Omgevingsbeleid betrokken. Daarnaast hebben we een rapport opgeleverd over de wijze waarop participatie in de concept-RES’en is vormgegeven.

We hebben met een subsidie samen met andere overheden de oprichting van een ontwikkelfaciliteit voor energiecorporaties mogelijk gemaakt, om lokaal eigendom en financiële participatie te bevorderen. Er is een aantal bewonersinitiatieven gestart, we hebben deze ontwikkeling ondersteund door kennisdeling te organiseren en subsidie te verlenen. Hiermee is onder andere het eerste grote collectief zonnedak voor de huurders van een woningbouwcorporatie in Leiderdorp gerealiseerd. Verder is met belanghebbenden een lerend netwerk voor bewonersinitiatieven rond warmtetransitie opgezet.

Het aandeel windenergie is in 2020 vergroot met 18,5 MW. Totaal is eind 2020 462 MW gerealiseerd. Dat is ruim 60% van de opgave in Zuid-Holland van 735,5 MW van de afspraak uit het SER energieakkoord (2013).

Om het aandeel zonne-energie verder te vergroten is in 2020 het Aanvalsplan Zon van start gegaan. Voor moeilijker te benutten grote daken is de subsidieregeling ‘Zonnig Zuid-Holland’ opengesteld.

Gebouwde omgeving
Diverse gemeenten zijn ondersteund bij uitvoeringsprojecten en subsidieverwerving. Zo is aan een aantal gemeenten subsidie toegekend in het kader van Kansen voor West 2. Een aantal gemeenten is ondersteund bij aanvragen van subsidie uit het ELENA-programma. Deze subsidie is toegekend. Verder is een aantal gemeenten ondersteund bij aanvragen voor het programma Aardgasvrije Wijken (PAW) – wat in een aantal gevallen heeft geleid tot subsidietoekenning.

Specifiek voor VvE’s (Vereniging van Eigenaren) hebben we een woonlastenmodel ontwikkeld. Deze wordt nu in de praktijk getest en in 2021 beschikbaar gesteld. Daarnaast zijn we gestart met energiearmoede in beeld te brengen. We hebben via een aantal projecten minima geadviseerd over energiebesparende maatregelen.

Energiebesparing
In de regio Drechtsteden is een uitvoeringsprogramma energiebesparing opgezet. De provincie heeft ondersteuning geboden. Verder hebben we (in samenwerking met omgevingsdiensten) instrumentarium ontwikkeld om panden te verduurzamen (energiebesparing- en -deling). Een aantal projecten is gestart om de besparingsopgave te monitoren. Ook hebben we subsidie toegekend gekregen voor een ontzorgingsprogramma Verduurzaming klein maatschappelijk vastgoed.

Kennis ontwikkeling en kennisdeling
We hebben een bronnenstrategie en potentiekaarten voor diverse energiebronnen gemaakt, de Warmte Transitie Atlas Zuid-Holland ontwikkeld en een datamonitorstructuur voor de RES en Klimaatmonitor van Rijkswaterstaat ingezet. Verder hebben we een online-kaart ontwikkeld waarmee de warmtevraag kan worden bepaald. Kennisontwikkeling is ondersteund door bijdragen aan het Rijswijk Center for Sustainable Geo-Energy en de leerstoel Geothermie aan de TU Delft. Ook hebben we de potentie van zonnethermie in beeld gebracht.

Warmte
We hebben intentieovereenkomsten gesloten met een aantal partijen voor realisatie van de warmtetransportleiding vanuit de Rotterdamse haven naar Den Haag (WarmtelinQ). Met de Leidse regio is een convenant opgesteld voor uitbreiding van deze transportleiding (WarmtelinQ+). We hebben overleg gevoerd om diverse glastuinbouwgebieden aan te sluiten op de warmtetransportleiding en gemeenten geadviseerd bij het opstellen van transitievisies warmte (TVW’s).

In 2020 heeft de provincie een bijdrage geleverd aan verduurzaming van de industrie in Zuid-Holland.
De focus lag (en ligt) hierbij op het Haven Industrieel Complex (HIC) in Rotterdam. In het licht van de afspraken uit het Klimaatakkoord (2019) ligt daar een belangrijke opgave om de CO₂ uitstoot te reduceren, grondstoffen circulair te gebruiken en (daarmee samenhangend) economische kansen voor de regio te benutten.

De industrie en de Rotterdamse haven zijn zelf aan zet; overheden hebben vooral een actieve faciliterende rol, bijvoorbeeld door te zorgen voor goede wetgeving (en de handhaving daarvan), samenwerking te stimuleren en zich in te spannen om voldoende, additionele financiële middelen beschikbaar te laten komen.

Naast de gemeente Rotterdam, het Rijk en de Europese Unie heeft de provincie ook een actieve rol in dit dossier. In de tweede helft van de vorige collegeperiode zijn hier de eerste stappen in gezet, wat in 2020 op meer gestructureerde wijze een vervolg heeft gekregen.

De inzet van de provincie in dit dossier is aan de orde geweest in de commissie Klimaat, Natuur en Milieu van oktober 2020.